گردش شغلی کجای دایره نیازهای سازمان های امروزی قرار می گیرد؟
اصلا گردش شغلی چیست؟
گردش شغلی در حقیقت انتقال یک نیرو یا یک کارمند از یک سمت به سمتی دیگر در بخشی دیگر از سازمان می باشد. بسیاری از مدیران، گردش شغلی را وسیله ای برای توسعه شغلی می دانند.
فضای مدیریتی در سازمان های امروزی که با سرعت به سمت مدرنیزه و نوآوری پیش می روند، رنگی صمیمی تر گرفته است. به عبارت دیگر، بسیاری از شرکت ها و کسب و کارها به جای استفاده از ساختار سلسله مراتبی، در امر مدیریت و سازماندهی منابع، از ساختارهای شبکه ای و باز استفاده می کنند. این امر فواید بسیاری دارد. هرچند که اگر با نگاهی آگاهانه و تخصصی پیش نرود ممکن است منجر به سقوط سازمان و منابع انسانی آن شود.
سازمان های سلسله مراتبی
از جمله فواید مهم آن می توان به جریان مستحکم خلاقیت و بهره وری بیشتر اشاره کرد.
سازمانی را در نظر بگیرید که به شکل سلسله مراتبی و از بالا به پایین مدیریت می شود. هر کارمند باید طبق قوانین عمل کند و اگر قصد انجام عملی خارج از دستورات را داشته باشد، باید تمام جزییات را به مافوق خود گزارش دهد. هر چه رتبه کارمند پایین تر باشد، تعداد ارشد ها بیشتر هم می شود. در نهایت، از ارائه یک پیشنهاد یا راهبرد تا ابلاغ تصمیم نهایی درباره آن، باید یک راه طول و دراز، از پایین به بالای هرم و بالا به پایین طی شود. کلی کاغذبازی اتفاق بیافتد. بقولی با یک بوروکراسی اساسی طرف هستیم. حال آنکه بعد از اتمام دستورات،اصلا مساله یا به فراموشی سپرده شده یا شکل دیگری به خود گرفته و آن راهبرد فایده ای ندارد.حتی اگر نظر مثبت مافوق ها را جلب کرده باشد.
سازمان های مسطح یا شبکه ای
در دنیای کنونی تجارت اهمیت منابع انسانی بیشتر از پیش درک می شود.سیستم های جدید مدیریتی که شکلی شبکه ای دارند، خلاف آنچه در بالا بیان کردیم، اداره می شوند.
سازمان به تیم های مختلفی تقسیم شده و همه تیم ها در کنار هم کار می کنند. عموما اطلاعات در میان همه کارمندان در جریان است و هر تیم علاوه بر یک سرپرست، یک یا دو نفر را دارد که در اداره آن نقش به سزایی دارند. هر کدام از کارمندان به هنگام مواجهه با یک مشکل، می توانند با مشورت گرفتن از سرپرستان همیشه در دسترس و هم اندیشی های تیمی به راهبردی قابل اطمینان رسیده و بدون فوت وقت عمل کنند. در نهایت، آنچه که به مافوق ها گزارش می شود، نتایج نهایی است. البته کل اطلاعات روی سیستم های کامپیوتری برای کارمندان و مدیران ارشد در دسترس هستند. سازمان در نگاه کارکنان، به شکل خانواده دومشان است.
گردش شغلی در سازمان های کنونی
حال به سراغ مساله گردش شغلی در چنین سازمان هایی می رویم.
گردش شغلی باعث می شود که کارمندان در جریانات مختلفی درگیر شوند. از کسل کننده بودن یک سمت برای کارمندان می کاهد. هم چنین مسئولیت های سنگین دائما به دوش عده ای خاص نیست و همانطور که از نام آن برمی آید، موجب چرخش بار سنگین مسئولیت می شود. تمامی افراد خود را در مقابل تک تک قسمت های یک فرآیند سازمانی مسئول می دانند. همچنین باعث تبادل نظر بیشتر بین بخش های مختلف می شود.
کارمندی که قبلا در بخش بازاریابی کار کرده است، وقتی به بخش توسعه و تحقیق منتقل می شود؛ از آنجاییکه بطور مستقیم با مشتریان در سمت قبلی خود سروکار داشته است، می تواند تجربیات خود در مورد علایق و نیازهایشان را به همکاران جدیدش در بخش توسعه و تحقیق منتقل کرده و موجب بهبود مسائل شود.
کارمندان خلاق و زیرک، در بخش های مختلف مشغول به کار می شوند و هربار این فرصت را می یابند تا به مساله و مشکلی در یک بخش پرداخته و یاری رسان باشند. افراد اطلاعات بیشتری درباره علائقشان می یابند و حتی استعدادهایی که ممکن است پنهان مانده، کشف می شوند.
کارمندی که توانایی فوق العاده ای در ارتباط گیری با مردم را دارد، ولی خود این را نمی داند. مدتی است که در بخش حسابداری کار می کند، وقتی به تیم بازاریابی منتقل می شود، می درخشد و دست آوردهای چشمگیری را برای سازمان به ارمغان می آورد.
گردش شغلی موجب کاهش محدودیت ها در تصمیم گیری می شود. در نتیجه در زمان و هزینه ها صرفه جویی میگردد. کیم ووچونگ، مدیر و موسس کمپانی دوو، در کتاب “سنگ فرش هر خیابان از طلاست” چنین عنوان می دارد:
تجارت تنها سود کردن نیست، کمتر ضرر کردن نیز بخشی از تجارت است. مدیریت براساس برنامه های از پیش تعیین شده همیشه کارگشا نیست.
او به اهمیت تصمیم گیری در لحظه و دادن اختیارات به کارمندان ارشد هر بخش اشاره می کند و می گوید:
من تمایل دارم تا بیشتر خود مدیران مسئولیت انجام تصمیم گیری و کار را به عهده بگیرند. در بیش تر از نصف مواردی که مدیران به من مراجعه می کنند، خودشان می توانند به راحتی تصمیم بگیرند. در چنین شرایطی من از آنها دلیل این امر ار سوال می کنم و همین باعث می شود آنها کمتر به سراغ من بیایند.
چرخش شغلی در شیوه مدیریتی امروزی منابع انسانی ارزش بسیاری دارد و منجر به خلاقیت،نوآوری، صرفه جویی در وقت و پول و ایجاد اعتماد به نفس و کشف استعداد های پنهان افراد می شود. نتیجه همه ی اینها سود و بهره بری بیشتر سازمان است.