رفتار سازمانی چیست و چه اهمیتی دارد؟

عوامل زیادی بر رفاه شغلی کارمندان درون یک سازمان تاثیرگذار هستند که اصلی­‌ترین آن­‌ها چگونگی تعامل و همکاری افراد درون آن سازمان است. در صورتی که این همکاری خوب و مثبت باشد، خشنودی، بهره‌­وری، وفاداری و مواردی از این قبیل در بین کارمندان افزایش می‌­یابد. اما اگر تعاملات بین افراد درون سازمان منفی باشد و همکاری خوبی با یکدیگر نداشته باشند به طبع رضایت شغلی افراد کاهش می­‌یابد. این موضوع دقیقا بیان­گر رفتار سازمانی است. در حقیقت رفتار سازمانی در خصوص این چنین مواردی به صحبت می‌­پردازد. رفتار سازمانی به مطالعه نحوه همکاری و تعامل افراد درون گروه پرداخته و در دنیای کسب و کار از مولفه‌­های بسیار مهمی شناخته می­‌شود. اگر می‌خواهید بدانید رفتار سازمانی چیست و چه اهمیتی در سازمان‌ها دارد با اچ آر سرویس همراه باشید.

رفتار سازمانی چیست؟

همان‌طور که بیان شد رفتار سازمانی، تعامل و همکاری افراد درون سازمان را مورد بررسی قرار می‌­دهد. این تعریفی ساده برای رفتار سازمانی است اما این سادگی نباید باعث شود که تاثیرات و عملکرد آن را در سازمان دست کم بگیرید. از طرفی رفتار سازمانی موضوعی بسیار پیچیده و سخت است؛ چرا که قرار است نحوه ارتباط افراد را تحلیل کند و این موضوع در هر شرایط، مکان و فرهنگی متفاوت است. همچنین به نقل از ویکی پدیا رفتار سازمانی مطالعهٔ تأثیر افراد، گروه‌ها و ساختارهای مختلف بر رفتار در یک سازمان است که هدف آن، به کار بردن این دانش برای بهبود کارایی سازمان موردنظر است.

برای درک بهتر به این مثال توجه کنید: رفتار یک فرد در خانه و در کنار خانواده بسیار با رفتارش در محل کار و اجتماع متفاوت است. این که در محل کار همکاران آن شخص خانم یا آقا باشند نیز در رفتارش تاثیر می­‌گذارد و یا حتی این که همکارانش از شهرهای دیگر با فرهنگ­‌های متفاوت باشند هم بر رفتار وی تاثیرگذار است. با توجه به این مثال متوجه پیچیدگی نحوه عملکرد رفتار سازمانی می‌شوید.

اهداف رفتار سازمانی چیست؟

رفتار سازمانی در پی توضیح و پیش بینی رفتار­های درون سازمان است و این هدف اصلی آن است. این رفتار­ها در سه سطح مختلف مورد بررسی قرار می‌­گیرند. این سطح­‌ها شامل فردی، گروهی و سازمانی می‌باشند. با بررسی دقیق این سه سطح می‌­توان عملکرد افراد در محیط کار را بهتر درک کرد و همچنین به بهبود تعاملات بین کارمندان کمک کرد. این دانش می‌­تواند با بهبود سطح فرهنگ، انگیزش و ارتباط، رقابتی موثر و مثبت درون سازمان ایجاد کند و در نهایت تاثیری قابل قبول بر عملکرد سازمان و همچنین درآمد آن داشته باشد.

یک شخص به عنوان مدیر یک سازمان در درجه اول باید بتواند افرادی توانمند و کارآمد را دور هم جمع کند و تشکیل یک تیم دهد. سپس باید یاد بگیرد برای پیشبرد اهداف سازمان چگونه با اعضای خود ارتباط برقرار کرده و آن­‌ها را هدایت کند. این دو مولفه مهم برای داشتن کسب وکاری موفق است.

بررسی ابعاد رفتار سازمانی

همان­طور که توضیح داده شد رفتار سازمانی دارای سه بعد یا  سطح مختلف است. این ابعاد شامل: فردی، گروهی و سازمانی است. در ادامه به طور مختصر در خصوص این ابعاد توضیح می‌­دهیم.

بعد فردی

در این سطح تحلیل رفتار سازمانی اعم از: ادراک، یادگیری، مطالعه، خلاقیت، شخصیت، انگیزه، گردش مالی، رفتار مشارکتی، عملکرد وظیفه، شناخت و اخلاق است. در سطح فردی، رفتار سازمانی تمرکز زیادی بر پزشکی، روانشناسی و مهندسی دارد.

بعد گروهی

در این سطح تجزیه و تحلیل رفتار سازمانی شامل: رهبری، درگیری درون گروهی، مطالعه پویایی گروهی، هنجارها، شبکه­‌ها، ارتباطات بین فردی و نقش‌­ها است. در سطح گروهی، رفتار سازمانی با روانشناسی اجتماعی و علوم جامعه شناسی سروکار دارد. در این سطح مطالعه قدرت، رهبری، شبکه و ارتباطات بین افراد از اهمیت بیشتری برخوردار است.

بعد سازمانی

در این سطح تحلیل رفتار سازمانی شامل مطالعه مواردی از قبیل: ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، همکاری سازمانی، هماهنگی سازمانی، تنوع فرهنگی و ارتباطات بین سازمانی است. در سطح سازمانی، رفتار سازمانی بر جامعه شناسی، انسان شناسی و علوم سیاسی متمرکز است.

چرا سازمان باید بر روی رفتار سازمانی خود سرمایه‌گذاری کند؟

آگاهی­‌های لازم برای مدیریت بی ­نقص یک کسب وکار، بی­ شک بدون رفتار سازمانی به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دست نخواهد آمد. بنابراین برای مدیریت بهتر سازمان باید به رفتار سازمانی توجه ویژه­‌ای داشت. به همین دلیل است که سازمان­‌ها باید بر روی رفتار سازمانی خود سرمایه گذاری کنند تا نتایجی مطلوب عاید شرکت شود.

البته خوب است که کارمندان نیز متوجه اهمیت این امر باشند. این جمله به این معنی است که کارمندان یک سازمان باید متوجه باشند که رفتارشان درون سازمان، به چه میزان بر نحوه عملکرد سازمان تاثیر می­‌گذارد. وقتی چنین باشد کسب وکار نیز موفق خواهد شد. پس به طور کلی می‌­توان گفت پیشرفت یک سازمان زمانی عملی می‌­شود که به طور موثر رهبری شود و کارمندان تا حد توان و با انگیزه‌­ای سرشار تلاش کنند.

محدودیت­‌های رفتار سازمانی چیست؟

برای رفتار سازمانی نیز محدودیت­‌هایی وجود دارد که خوب است مورد بررسی قرار بگیرد. در رفتار سازمانی شما نمی­‌توانید به طور کامل ناامیدی را از بین ببرید؛ بلکه فقط می‌­توانید درصدی از آن را کاهش دهید. رفتار سازمانی پاسخی قطعی برای حل مشکلات نیست و تنها برای بهبود بخشیدن می­‌توان از آن بهرمند شد. رفتار سازمانی باید با واقعیت همراه باشد. این رفتار سبب رفع بیکاری نمی­‌شود.

همچنین هیچ­گاه نمی­‌تواند نواقص را جبران کند و به هیچ عنوان نمی‌­تواند برای برنامه‌ ریزی‌های ضعیف مدیریتی، سازمان­دهی‌­های غلط و نظارت نامناسب جایگزینی مطلوب باشد. مدیری که نیازهای مشتریان و مصرف­ کنندگان را مورد توجه قرار می­‌دهد در برنامه­‌ریزی­‌های سازمانی‌­اش توجهی ویژه به آن دارد اما به نیاز­های کارمندانش هیچ پاسخی نمی‌­دهد از اهداف رفتار سازمانی بسیار دور و از ایده‌­های آن بهره نبرده است.

سخن پایانی

رفتار سازمانی به ما کمک می­‌کند تا با ماهیت پیچیده افراد آشنایی پیدا کنیم و آن­‌ها را مورد بررسی قرار دهیم. فراگیری دانش رفتار سازمانی برای مدیران و کارمندان به یک اندازه دارای اهمیت است. بهتر است که با تشکیل کارگاه­‌های آموزشی در شرکت به یادگیری رفتار سازمانی پرداخته و برای عملی کردن آن در سازمان کوشا باشیم.

رفتار سازمانی باید حتما در سه بعد فردی، گروهی و سازمانی مورد بررسی قرار بگیرید. این سه سطح در کنار هم می­‌توانند بهترین عملکرد را داشته باشد و در نبود هر کدام از این سطح‌­ها، رفتار سازمانی بهره­‌وری مطلوبی ندارد. رضایت کارمند از مهم­‌ترین تاثیراتی است که به طور مستقیم در پیشرفت سازمان قابل مشاهده است.