برای درک رفتار سازمانی، درک رفتار فردی ضروری است. ماهیت و شخصیت فردی انسان ریشه اصلی رفتار او می باشد. سازمان نیز تشکیل شده از افراد است و رفتار سازمانی صحیح، کاملا وابسته به کارکنان آن مجموعه می‌باشد. در ادامه از این مقاله اچ آر سرویس، تاثیر شخصیت افراد در رفتار سازمانی را بررسی می‌کنیم.
شخصیت به چه معنی است؟
واژه شخصیت از واژه لاتین persona که بیانگر ماسک‌هایی که در نمایش‌های یونان باستان توسط بازیگران تئاتر هنگام نمایش استفاده می‌شد گرفته شده است. از این رو، شخصیت یک تصویر اجتماعی سطحی است که ما از آن استفاده می‌کنیم. همچنین می‌توانیم شخصیت را بازتابی از غالب‌ترین ویژگی‌های قابل مشاهده در رفتار فرد (برای مثال پرخاشگری یا خجالتی بودن) بدانیم. شخصیت فرد در محیط‌های مختلف اجتماعی تأثیر کلی بر دیگران می گذارد.
تفاوت شخصیت و کاراکتر چیست؟
با نسبت دادن رفتار به عنوان ظاهر بیرونی و نه بیان احساسات واقعی ذهن، می‌توان مقایسه سریع رفتار، کاراکتر و شخصیت را انجام داد. کاراکتر شاخص ذهن و احساسات است؛ یعنی رفتاری که توسط ذهن تأیید و هدایت می‌شود. در حالی که شخصیت، یک رفتار خود کنترل است.
شخصیت دارای دو جنبه متمایز است:
- صفات ظاهری یا شخصیت برونی
- صفات باطنی یا شخصیت درونی
صفات ظاهری شخصیت خواه بدنی و خواه روانی به گونه‌ای محسوس نمایان است اما صفات باطنی یا درونی آشکار نمی‌باشند. برای پی بردن به وجود آن‌ها آزمون‌های خاص شخصیت را به کار می‌برند.
سازمان چیست؟
سازمان به مجموعه‌ای از افراد گفته می‌شود که در دستیابی به اهداف تعیین شده نقش دارند و می‌توان آن را به عنوان یک سیستم اجتماعی درک کرد که شامل تمام روابط رسمی انسانی است. این سازمان شامل تقسیم کار بین کارمندان و همسویی وظایف با هدف نهایی شرکت می‌باشد. همچنین می‌تواند به عنوان دومین عملکرد مهم مدیریتی که هماهنگی کار کارکنان، تهیه منابع و ترکیب این دو برای پیگیری اهداف شرکت تعریف شود.
مراحل سازمانی
- تعیین و طبقه بندی فعالیت‌های شرکت
- گروه بندی فعالیت‌ها به بخش‌های قابل اجرا
- تعیین اختیارات و مسئولیت بر عهده مدیران ادارات برای انجام وظایف محوله
- توسعه روابط در میان افراد برتر و تابع در داخل واحد یا بخش
- چارچوب سیاست‌ها برای هماهنگی مناسب بین رئیس و مرئوس و همچنین ایجاد چارت سازمانی
سازمان یک فرایند هدف محور است که از طریق برنامه ریزی مناسب و هماهنگی بین فعالیت‌ها به وجود می‌آید. این اصل به تقسیم کار و ایجاد رابطه بین اعضای سازمان متکی است.
رفتار چیست؟
کارهایی که انجام می‌دهیم، کلماتی که به زبان می‌آوریم، عکس‌العمل‌هایی که نشان می‌دهیم و به طور کلی هر گونه کاری که به صورت جسمی و احساسی انجام می‌دهیم رفتار ما را نشان می‌دهد. رفتار به معنی کاری است که جسم ما انجام می‌دهد و یا افکاری که در ذهنمان پرورش می‌یابد که باعث ساخته شدن احساساتی در ما می‌شود.
جهت گیری روابط از ویژگی های شخصیتی ناشی شده و به سمت رفتار روانه می شود. به عبارت دیگر، شخصیت شما تأثیر زیادی بر رفتار شما دارد، نه برعکس؛ رفتار شما شخصیت شما را توضیح نمی دهد.
تاثیر شخصیت افراد در رفتار سازمانی چه اهمیتی دارد؟
شخصیت در واقع مطالعه شخص (انسان کامل) است. در مطالعات رفتار سازمانی، شخصیت فردی دارای اهمیت است؛ زیرا شخصیت فردی کارکنان به ساختارهای ذهنی پویا و فرایند هماهنگ سازی ذهن که تعیین کننده تنظیمات عاطفی و رفتاری آن‌ها در سازمان است اشاره دارد. در نهایت این شخصیت کارکنان یک سازمان است که شخصیت کلی سازمان را می‌سازد.
چرا شخصیت کارکنان باید پویا باشد؟
از آن جایی که ساختارهای ذهنی کارکنان به طور مداوم در طول زندگی در حال رشد است، خوب است افراد سازمان شخصیتی پویا داشته باشند. به علاوه، در مطالعات رفتار سازمانی، شخصیت و الگوی رفتاری فردی کارکنان به سازه مهمی برای تنظیم و موفقیت در موقعیت‌های کاری تبدیل می‌شوند.
در یک فضای کسب و کار در حال تغییر، برای به‌دست آوردن تناسب، کارفرمایان از آزمون شخصیت در تصمیم گیری و انتخاب استفاده می‌کنند. جدا از این، ارزیابی شخصیت برای تحول فرهنگی در یک سازمان نیز مهم است. با درک مبانی شناختی و عاطفی رفتاری انسان، ارزیابی شخصیت، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
در پس زمینه فوق، مطالعات شخصیت در واقع بر تفاوت‌های شخصیتی، انواع و ویژگی ها و… متمرکز شده است؛ یعنی آن دسته از ویژگی‌های افراد که می‌توانند با یکدیگر متفاوت باشند. حتی اگر به طور سنتی این موارد را از دیدگاه روانشناسی بنگریم، برای درک کلی آن‌ها نیاز به در نظر گرفتن زیست شناسی (با تمرکز بیشتر روی عصب شناسی)، تکامل و ژنتیک، احساس و ادراک، انگیزه و احساس، یادگیری و حافظه، روانشناسی رشد، آسیب شناسی روانی، روان درمانی و … نظریه‌های مختلف شخصیتی وجود دارد اما رویکرد واحدی وجود ندارد.
رفتارهای افراد در سازمان از چه عواملی نشات می‌گیرد؟
رفتارهای مرتبط با کار افراد در یک سازمان از دو عامل محیطی و فردی ناشی می‌شود:
- از رویکرد محیطی، تأثیرات بین فردی، گروهی و اجتماعی و عوامل فردی در سراسر توانایی‌های شناختی، تخصص اکتسابی، سبک‌های شخصیتی، انگیزه و ویژگی‌های جسمی گسترش می‌یابد.
- جنبه مشترک شخصیت، شیوه‌ای است که ما به تأثیر آن بر رفتار فکر می‌کنیم همچنین ما تمایل داریم این را از نظر فردی با مجموعه صفات خاص بنگریم. به عنوان مثال ما فکر می کنیم یک فرد پرخاشگر و عجول، فردی است که احتمالاً به شیوه‌ای پرخاشگرانه عمل می‌کند.
شخصیت افراد در رفتار سازمانی
رابطه فرضیه ای بین شخصیت و رفتار مربوط به کار یکی از دلایل اصلی آن است که مورد توجه کسانی است که سازمان ها را مطالعه و مدیریت می کنند. یکی از موضوعات اساسی در رفتار این است که ما چگونه شخص را در یک محیط سازمانی درک کنیم.
جکسون و کارتر (۲۰۰۰) (نویسنده کتاب بازاندیشی در رفتار سازمانی ) اشاره می‌کنند که در سازمان‌های کاری اغلب دیدگاه محدودی نسبت به شخص و تمایل بیشتری برای پیگیری اهداف سازمانی داریم. اما تجربه به ما نشان می‌دهد که در سازمان‌های کاری، افراد از نظر الگوهای رفتاری پیچیده ترند.
در زمینه‌های سازمانی از منظر اجتماعی و روانشناختی می‌توانیم چنین سندرم های رفتاری پیچیده ای را شرح دهیم. به عنوان مثال، ما می‌توانیم در قالب نقش، هویت، شخصیت یا خود فرد تحقیق کنیم.
تاثیر شخصیت افراد در رفتار سازمانی کاملا چشمگیر است و بخش بزرگی از روند فعالیت سازمان را تشکیل می‌دهد. افراد با ویژگی‌های شخصیتی چون وفاداری، صبوری، به دنبال کسب تجربه و … می‌توانند تا حد زیادی در موفقیت یک سازمان تاثیرگذار باشند.