همان‌طور که می‌دانیم امروزه مدیریت منابع انسانی کارآمد، از نیازهای ضروری هر سازمان به شمار می‌رود و از طریق آن، میزان بهره‌وری سازمان مورد نظر افزایش می‌یابد. مدیر منابع انسانی با برقراری ارتباط صحیح نیروهای انسانی با یکدیگر و با مدیران و ایجاد هماهنگی در اهداف، به توسعه سازمان و پیشبرد اهداف کمک می‌کند. به همین دلیل مدیریت منابع انسانی در حال حاضر، جایگاهی خاص را در سازمان‌های مختلف به خود اختصاص داده است.
برای به دست آوردن چنین جایگاهی لازم است تا حتما مدیر منابع انسانی آن سازمان، مهارت‌ها و ویژگی‌هایی داشته باشد تا از این طریق بتواند نیازهای نیروهای انسانی در سازمان را شناسایی و برطرف نماید. مهارت‌های مورد نیاز مدیر منابع انسانی، مهارت‌هایی اساسی است که بدون آن‌ها، راهبری نیروهای یک سازمان، غیر ممکن می‌شود. در ادامه همراه اچ آر سرویس باشید تا به بیان چند نمونه از مهارت‌های لازم برای یک مدیر منابع انسانی کارآمد، بپردازیم.
مهارت‌های مدیر منابع انسانی
مهارت‌های ارتباطی
از جمله مهم‌ترین مهارت‌هایی که لازم است مدیر منابع انسانی از آن بهره‌مند باشد، مهارت‌های ارتباطی وی است. همان‌طور که می‌دانیم دنیای امروز، دنیای ارتباطات است و ارتباطات، از عناصر اساسی و مهارت‌های اصلی در اداره یک سازمان به شمار می‌روند. بنابراین از آنجا که مدیر منابع انسانی، پل ارتباطی میان کارمندان و مدیران یک سازمان به شمار می‌رود لازم است حتما از این مهارت‌ها برخوردار باشد.
در حقیقت می‌توان گفت مدیر منابع انسانی، از یک طرف فرد مورد اطمینان کارمندان است و از طرف دیگر مدیری ارشد در کنار سایر مدیران آن مجموعه است. بنابراین وی، برای برقراری هرگونه روابط صحیح میان این دو مجموعه کاری، نیاز به کسب مهارت‌های ارتباطی دارد.
مهارت انجام کارهای ادرای
یکی دیگر از مهارت های لازم برای یک مدیر منابع انسانی موفق، داشتن مهارت‌های ویژه در انجام کارهای اداری مربوط به سازمان مورد نظر است. این وظیفه را می‌توان یکی از مهم‌ترین نقش‌های مدیر منابع انسانی، تلقی نمود. از جمله مهارت‌های اداری لازم برای یک مدیر منابع انسانی موفق و کارآمد را می‌توان کارهایی از قبیل حضور و غیاب کارمندان یک اداره به شمار آورد. از طرف دیگر مدیریت اسناد و فایل‌های مورد نیاز یک سازمان نیز نیازمند داشتن مهارت و کسب تخصص‌های لازم در این زمینه است که مدیر منابع انسانی باید از آن برخوردار باشد.
فرایندهایی از قبیل جذب و استخدام نیروهای جدید و از طرف دیگر اخراج نیروهای ناکارآمد و ناسازگار، فرایند مدیریت حقوق و سایر موضوعات اداری نیز نیازمند داشتن مهارت اداری توسط مدیر منابع انسانی است. مدیر منابع انسانی، هم‌چنین باید در مورد حقوق و قوانین مربوط به کار نیز دارای مهارت باشد و از این طریق بتواند موضوعات حقوقی و قانونی کارمندان اداره و یا نیروهای انسانی را حل و فصل نماید.
مهارت مدیریت منابع انسانی و دانش آن
یکی از اساسی‌ترین مهارت‌های مدیر منابع انسانی، این است که وی از طریق تحصیلات آکادمیک در این حیطه و با به دست آوردن دانش و تخصص لازم توانسته باشد مهارت‌های مدیریتی لازم در این زمینه را کسب نماید. به طور کلی در کنار داشتن دانش و تخصص در حوزه مدیریت منابع انسانی، داشتن تجربه شغلی نیز بسیار موثر است. بنابراین می‌توان گفت تحصیلات در زمینه مدیریت منابع انسانی در کنار تجربه، به مدیر منابع انسانی، کمک می‌کند تا بتواند دیگر مهارت‌های لازم برای انجام این حرفه را نیز به روشی آسان‌تر، کسب نماید.
مهارت آینده‌نگری مدیر منابع انسانی
آینده‌نگری را می‌توان از ویژگی‌های شخصیتی به شمار آورد که یک مدیر منابع انسانی می‌تواند آن را در خود ایجاد کند، بپروراند و به مهارتی بزرگ مبدل سازد تا به موفقیت و کارآمدی دست یابد. در حقیقت از آنجا که مدیر منابع انسانی، پل ارتباطی میان کارمند و نیروهای انسانی و کارفرمایان به شمار می‌رود، وی می‌تواند از طریق مهارت آینده‌نگری، مشکلات بالقوه در زمینه مسائل سازمان را پیش‌بینی نماید و پیش از آن که به یک بحران بزرگ مبدل گردند آن‌ها را شناسایی و حل و فصل نماید.
مهارت مشورت‌دهی مدیر منابع انسانی
یکی از توانایی‌ها و مهارت‌های لازم برای یک مدیر منابع انسانی موفق، مهارت در زمینه مشورت دادن به منابع و نیروهای انسانی است که این امر در برقراری روابط اجتماعی و سازمانی نیز بسیار موثر است. در حقیقت، این مهارت را می‌توان یک مهارت کلیدی دانست. بنابراین مدیر منابع انسانی کارآمد، باید قادر باشد به نیروی انسانی تحت امر خویش، در زمینه‌های مختلف کاری، اداری، ارتباطی و… مشورت دهد. در بعضی از مواقع نیز لازم است وی بتواند در زمینه مسائل پرسنلی به مدیران ارشد نیز مشاوره بدهد.
مهارت‌های زبانی و فرهنگی مدیر منابع انسانی
لازم به ذکر است که یک مدیر منابع انسانی باید حتما دارای نوعی حساسیت بین‌فرهنگی باشد. وی هم‌چنین لازم است از مهارت‌های کلامی و زبانی مختص به اقوام و گروه‌های مختلف، اطلاعاتی داشته باشد. داشتن این مهارت‌ها به ویژگی‌های سازمان مورد نیز بستگی دارد. به طوری که در سازمان‌های بسیار بزرگ و سازمان‌هایی که اقوام مختلفی در آن مشغول به فعالیت هستند، داشتن تسلط بین‌فرهنگی و زبانی، عنصر اساسی برای مدیر منابع انسانی آن سازمان به شمار می‌رود.
بعضی از مدیران منابع انسانی ممکن است در دیگر کشورها مشغول به فعالیت شوند. در چنین شرایطی، ممکن است آن‌ها با کارمندانی از ملیت‌های مختلف در تماس باشند. لازم به ذکر است که شیوه‌های مدیریت منابع انسانی و حفظ افراد مختلف از اقوام و ملیت‌های گوناگون، تفاوت‌های بسیار زیادی دارد.
این اختلافات فرهنگی، بر سایر مسائل، از جمله استخدام منابع انسانی، حفظ نیروهای سازمان، ارتقای افراد و گروه‌ها و… نیز اثر گذار است. از طرف دیگر در چگونگی برقراری ارتباط و یا ارزیابی عملکرد افراد، تفاوت‌های فرهنگی زیادی وجود دارد. در چنین شرایطی، انتخاب یک شیوه ارتباطی، در برقراری نوع رابطه، اثر گذار است.
انتخاب یک شیوه ارتباطی غلط، منجر می‌شود تا کار مدیر منابع انسانی، بی‌نتیجه بماند و یا به نوعی، توهین فرهنگی تلقی گردد و پیامدهای بیشماری را برای وی و سازمان، ایجاد کند. بنابراین لازم است حتما مدیر منابع انسانی کارامد، شیوه‌ها و تفاوت‌های بین فرهنگی و زبانی را در برخورد با افراد و گروه‌های مختلف، در نظر بگیرد و به کسب آن مهارت‌ها اقدام نماید.
مهارت استفاده از ابزار تخصصی و تکنولوژی
امروزه مهارت استفاده از نرم افزارهایی همچون وورد، پاور پوینت، اکسل، استفاده از اینترنت و… یکی از مهم ترین مهارت‌هایی است که تمام مدیران در سطوح مختلف سازمانی به آن نیاز دارند و مدیران منابع انسانی نیز از این قاعد مستثنی نیستند. زیرا از نگارش متن نامه های اداری گرفته تا ارسال ایمیل و فایل های مختلف به سایر کارمندان و مدیران بخش های دیگر، نیازمند توانایی کار با چنین نرم افزارهایی است.
از سوی دیگر، مدیران منابع انسانی باید به نرم افزارهای تخصصی مرتبط با حوزه کاری شان همچون نرم افزارهای اداری، نرم افزار مدیریت پرسنل، نرم افزارهای کاریابی و… نیز مسلط باشند تا دقت و سرعت بیشتری در کارهای خود داشته باشند.
مهارت قدرت برخورد با منطقه خاکستری
منطقه خاکستری، حالتی است که شخص در یک لحظه بر روی چند مسأله مختلف فکر می‌کند و اصطلاحا در یک برزخ کاری قرار میگیرد. جالب است بدانید اکثر مسائلی که مدیران منابع انسانی در طول روز با آن روبرو هستند، دقیقا در همین منطقه خاکستری قرار می‌گیرند.
اگر به کارمند الف ترفیع بدهم، در حق کارمند ب و ج، اجحاف کرده ام؟ آیا چنین کاری تبعیض میان کارمندان خوب سازمان نیست؟ ممکن است آن ها دچار احساس غم شده و حتی مورد آزار روحی قرار بگیرند؟ آیا امروز، همزمان باید به چندین درخواست مرخصی پاسخ مثبت بدهم زیرا در غیر این صورت کارمندان با افت انگیزه کاری مواجه میشوند؟
تمام مثال های بالا، لحظاتی کوتاه از درگیری فکری و تأمل همزمان بر چند مسأله مهم سازمانی یک مدیر منابع انسانی را نشان میدهد. او با مشورت گرفتن از سایر کارشناسان سازمان، کارمندان و مدیران رده های دیگر، بایستی تصمیمات مناسبی اتخاذ کرده و با جمع آوری اطلاعات صحیح نیز می‌تواند از محدوده منطقه خاکستری خود خارج شود.
مهارت تمرکز دوگانه
تمرکز دوگانه وضعیتی است که در آن یک مدیر منابع انسانی باید اصطلاحا هم هوای کارمندان را داشته باشد و هم مدیر بالادستی خود را راضی نگهدارد. یعنی کارمندان از مدیر منابع انسانی شرکت شان انتظار دارند که او، نگرانی های شغلی شان را درک کرده و از آن ها حمایت کند درحالیکه مدیر منابع انسانی موظف است سیاست های مدیر ارشد خود را نیز اجرا کند، چه بسا که این دو کاملا بایکدیگر در تضاد باشند.
در چنین وضعیت دوگانه ای، کار یک مدیر منابع انسانی به شدت دشوار خواهد بود. اما او می‌تواند با حفظ اعتدال در رفتار و گفتار، از یک سو اعتماد کارمندان را جلب کرده و از سوی دیگر، موافقت و همراهی مدیر بالادستی خود را نیز دریافت کند. هرچند یک مدیر یا کارشناس منابع انسانی نباید به هیچ وجه ارزش ها و فرهنگ سازمانی را در اینگونه موارد، زیر پا گذاشته و به عنوان مثال به خاطر منافع سازمان، حق کارمندان را تضییع کند تا مدیر ارشد از او رضایت کافی داشته باشد.
جمع‌بندی
نیروی انسانی از جمله مهم‌ترین قسمت‌های هر سازمانی محسوب می‌گردد، بنابراین مدیریت آن نیرو و مهارت زیادی می‌طلبد. در این مقاله سعی شد کلیدی‌ترین مهارت های مدیر منابع انسانی ذکر گردد، لیکن شما برای تبدیل شدن به یک مدیر موفق باید تمرین و مطالعه زیادی داشته باشید و سعی کنید این مهارت‌ها را خود تقویت کنید.