یکی از موارد بسیار جذاب بین اهالی حوزه کسب وکار، مبحث کارآفرینی است. همیشه محققان سعی در ترکیب آن با مدیریت منابع انسانی داشته‌اند. در بسیاری از دولت‌های پیشرفته جهان، باور بر این است که زیربنای اصلی توسعه اقتصادی، کارآفرینی است. به همین رو اقدام به طرح ریزی برنامه‌های راهبردی برای توسعه کارآفرینی کرده‌اند. جامعه‌ها در حال تغییر شکل از حالت صنعتی به حالت اطلاعاتی هستند. بنابراین راه حل‌های گذشته، مناسب مشکلات آینده نیست. این امر برای سازمان‌ها هم صادق است. برای حل مشکلات سازمانی باید به دنبال روش و ساختاری جدید بود. آشنایی با نقش منابع انسانی در کارآفرینی از مواردی است که باید به آن پرداخت. برای آشنایی با این مبحث در ادامه با اچ آر سرویس همراه باشید.
تعریف کارآفرین
ابتدا به ساکن قبل از هرچیزی باید با مفهموم اصلی کارآفرین آشنا شد. کارآفرینی مجموعه عواملی است که حاصل ترکیب ابزارات مختلف تولید برای رسیدن به هدفی مشخص از راهی جدید می‌باشد. فرد کارآفرین، انسانی مبتکر، خلاق و چالش پذیر است. این افراد به کمک شرایط محیطی و استفاده صد در صدی از منابع فراهم شده، سعی در ایجاد کسب و کاری جدید و یا گسترش کسب و کار قبلی به صورت موفقیت‌آمیز دارند.
به طور کلی کارآفرین به افرادی اتلاق می‌شود که در صدد ایجاد مشاغل جدید و تولید محصولات ابتکاری کارآمدتر هستند. کارآفرینان را می‌توان سرمایه اصلی و غیرمالی یک دولت دانست. چرا که این افراد با به کارگیری خلاقیت خود، همیشه در حال تولیدات جدید و ایجاد شغل هستند و همین موراد سبب بهبود وضعیت اقتصادی دولت و در نهایت پیشرفت آن می‌شود.
کارآفرینی و انواع آن
کارآفرینی واژه‌ای است که قدمت زیادی نمی‌توان برای آن در نظر گرفت. این واژه در ابتدا توسط اقتصاددانان مورد استفاده قرار گرفت و سپس از طریق آنان رواج یافت. بسیاری معتقد هستند که ژوزف شومپیتر پدر کارآفرینی است. از نگاه این فرد کارآفرینی به معنی استفاده حداکثری از فرصت‌هاست. براساس این دیدگاه رابطه بسیار نزدیکی بین کارآفرینی و نوآوری وجود دارد. کارآفرینی از عوامل مهم توسعه و رشد اقتصادی به شمار می‌آید.
در بسیاری از کشورهای غربی و پیشرفته، دوران طلایی کارآفرینی در دو دهه اخیر شکل گرفته است. کارآفرینی را می‌توان منبع اصلی، مهم و پایان ناپذیر دانست که منشا آن به خلاقیت افراد برمی‌گردد. کارآفرینی سبب ایجاد تقاضاهای جدید در جامعه می‌شود و محصول یا فعالیت ارائه شده توسط فرد، رضایتمندی جامعه را به دنبال دارد. به طور کلی کارآفرینی را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد. این سه دسته شامل کارآفرینی آزاد، درون سازمانی و سازمانی می‌باشد.
منابع انسانی چیست؟
منابع انسانی دسته ای از افراد هستند که عملیات یک سازمان را برعهده دارند. این افراد شامل هر کارمند یا کارگری می‌شود که در تلاش است عملکرد خود و زیر دستان خود را بهبود ببخشد. این فعالیت برای سازمان بسیار باارزش است و سبب افزایش پیشرفت آن می‌شود. منابع انسانی در لحظات حساس از کارکنان حمایت می‌کند. مدیریت منابع انسانی وظیفه جذب، آموزش کارمندان، به کارگیری و نگهداری نیرو را دارد و باید تلاش کند که پروسه در راه به تحقق رسیدن اهداف سازمان باشد. ممکن است در نهادهای کوچک بخشی به عنوان مدیریت منابع انسانی وجود نداشته باشد اما وجود این بخش ضروری است و جزء وظایف مدیرعامل سازمان و مدیر اجرایی می‌باشد.
مدیریت منابع انسانی در گذر زمان دستخوش تغییرات بسیاری در نقش خود شده است؛ مثلا در گذشته این بخش تنها مسئول استخدام و یا اخراج کارکنان بوده است در حالی که امروزه وظیفه امور مربوط به حقوق کارکنان، پاداش و مزایا و… را برعهده دارد. درحال حاضر مدیریت منابع انسانی در هر سازمان، دارای نقش‌های متعدد و گسترده بسیار زیادی است؛ به همین دلیل نیازمند دانش و تخصص بالایی می‌باشد.
رابطه منابع انسانی و کارآفرینی
سازمان‌ها در تلاش هستند که استراتژی نوآوری و کارآفرینی را در سازمان طرح ریزی کنند. این مبحث نیازمند شناسایی محرکه‌های اصلی منابع انسانی است. یکی از سه مورد تقسیم بندی انواع کارآفرینی، کارآفرینی سازمانی بود. در این مورد این نوع کارآفرینی تحت تاثیر مستقیم مدیریت منابع انسانی قرار دارد. از جنبه‌های اصلی مورد توجه منابع انسانی، نوآوری می‌باشد. ایجاد زمینه‌های نوآوری و فراهم ساختن شرایط مطلوب سبب ایجاد انگیزه در فرد برای تبدیل شدن به یک کارآفرین می‌شود. نیروی کار خلاق و کارآفرینی در سازمان، به پیشرفت و پیشبرد اهداف تعیین شده سازمان بسیار کمک می‌کند.
در برخی از سازمان‌ها افراد محافظه کاری وجود دارند؛ برای تشویق این دست از افراد برای انجام فعالیت‌های مخاطره آمیز و نوآورانه، باید تدبیری اندیشید. این تدبیر باید توسط مدیر منابع انسانی شکل بگیرد. مدیر منابع انسانی باید با شناخت کامل نیرو، تلاش در ایجاد انگیزه برای حرکت در فرد محافظه کار کند. فعالیت‌هایی مانند افزایش حقوق و دستمزد، جابه‌جایی بخش فعالیت نیرو، پاداش و … می‌توانند سبب افزایش انگیزه شود. به طور کلی تمامی نوآوری‌ها و خلاقیت‌های یک سازمان تماما به مدیریت منابع انسانی آن سازمان بستگی دارد.
نقش منابع انسانی در تقویت کارآفرینی
کارآفرینی یکی از اصلی ترین جنبه‌های موجود در هر سازمانی محسوب می‌شود. همچنین انتظار می‌رود که تحت تاثیر سیستم‌های مدیریت منابع انسانی قرار بگیرد. نوآوری یکی از مسائل مهمی است که از دیدگاه مدیریت منابع انسانی مورد تحقیق قرار گرفته است. در نهایت باید گفت نیروی انسانی خلاق، تاثیر به‌سزایی در سازمان‌های کارآفرین دارد. در عین حال منابع انسانی با دیدگاهی مخالف با چشم اندازهای سازمان می‌توانند مخرب باشند. تشخیص نیروی انسانی متناسب با نیازهای سازمان برای پیش بردن هدف بر عهده نظام مدیریت منابع انسانی می‌باشد. نظام مدیریت نقش مهمی در پرورش دادن یا مانع شدن از کارآفرینی سازمانی دارد.
اهمیت وجود کارآفرینی در سازمان امری شفاف و غیرقابل انکار است. این موضوع بر هیچ سازمانی پوشیده نیست که برای سرعت در رسیدن به اهداف و پیشرفت سازمان، باید فرآیندهای نوآورانه و خلاق در سازمان جریان داشته باشد. انجام این فرآیندها و طرح ریزی آن به مدیر منابع انسانی بستگی دارد. نقش منابع انسانی در تقویت کارآفرینی سازمانی بسیار مهم است. ایجاد کارگاه‌های آموزشی برای منابع انسانی در جهت تقویت کارآفرینی، امری ضروری است؛ درواقع این هزینه‌ای است که سازمان به طور حتم باید برای همگام کردن منابع انسانی و اهداف سازمان بپردازد.